گویند : کژدم ماده از کژدم نر درشت اندام تر است؛ کژدم نر لاغر و باریک است و کژدم ماده چاق وبزرگ. نیش کژدم ماده باریک و نیش کژدم نر ستبر است.
برخی پندارند که بعضی از کژدمها دو نیش دارند و گاهی که کسی را نیش می زنند جای دو نیش پیداست. و جای نیش سرد و سراسر بدن گرم می شود و گاهی ممکن است عرق سرد کنند.
کژدم پرنده از کژدم عادی بزرگتر است و چون می خواهد از منطقه ای به منطقه ای دیگر پرواز کند باد بالهایش را کمک می کند و کژدم به سلامت به سفر خود ادامه می دهد و نمی افتد.
مهره های دم کژدم
کژدمهایی هستند که دمشان شش مهره دارد. و وقتی که شعرا طلوع می کند ( بعد از پانزدهم مرداد ) بسیار خطرناک می شوند و در این زمان کسی را نیش بزنند زنده نمی ماند. و کژدمهایی هستند که دمشان از شش گره کمتر دارد.
برخی از مردم گویند : کژدمها به نه رنگ مختلف دیده شده اند ، که عبارتند از : کژدم سفید ، کژدم زرد ، کژدم سرخ ،کژدم خاکستری رنگ ،کژدم سیاه مایل به خاکی ، کژدم سبز ،کژدم طلایی رنگ – که سر انبر کها و سر دمش سیاه است –کژدم شرابی رنگ – که نیشش به خلیدن سوزن می ماند و بسیار درد دارد- کژدم دودی رنگ که اگر کسی را نیش بزند به هرهر خندیدن و عقل درهم شدن مبتلا می شود.

پیامدهای نیش کژدم
از اثر نیش کژدم – در صورتی که کژدم از نوع خطرناک و بسیار بدجنس باشد – روی آورهای زیر رخ می دهند:
جای نیش فوراً ورم می کند و ورمش سرخ و سفت است ، درد می کند ، گاهی درد به سایر اندامان سرایت می کند ، زمانی ورم التهابی می گردد و گاهی سرد می شود و احساس می کند که دارد با گلوله های برفی گلوله باران می شود. درد ناگهانی پدید می آید و نیش زده تو گویی سوزن در جسمش فرو می کنند . بعد از آن عرق می کند ، لبهایش می پرد وسِر می شوند. کف مانندی که بر لبش می آید سخت می شود ، موهای بدنش تقریباً می خشکند ، می لرزد ، چندش دارد ، دست و پایش سرد می شوند و بویژه دست یا پایی که نزدیک جای نیش زده باشد ، سراسر بدن سست می شود ، بیخ رانها برجسته تر می نمایند ، ذکر دراز تر از حالت عادی ینظر می رسد ، شکم باد می کند و ممکن است نیش خورده بادهای صدادار بیرون دهد. بویژه اگر پایین های بدن نیش خورده باشد باد صدادار معرکه می کند! زیر بغل ورم میکند ، بسیار آروغ می زند و بویژه اگر نیش در بالاییهای بدن باشد ، آروغ چندان که خواهی هست. رنگ رخساره نیز عوض می شود .
تا کژدم نیش زن بدجنس تر باشد روی آورهای ذکر شده شدیدتر رخ می نمایند. نیش تو گویی داغ آتشین سوزنده است ، سراسر بدن از سرما می لرزد ، مایع لزجی بر لب می آید و بر آن می چسبد ، اشک لزج از چشم می آید و در گوشه چشم منعقد می شود و ژفک می گردد ، سیما به کلی تغییر می یابد ، مقعد بیرون میزند ، ذکر می آماسد ، زبان کلفت تر از حالت طبیعی می شود ، دندانها بر هم ساییده می شوند ، اندامان گلو متشنج می شوند و ممکن است در بعضی حالات دندانها بر هم بچسبند و شخص نتواند دهان باز کند – که این نشانه بد حالی بیمار است.
جالینوس می فرماید : (( اگر نیش کژدم بر رگ شریان آید ، نیش زده غش می کند ، اگر بر پی رگ آید به تشنج گرفتار می شود و اگر نیش بر ورید آید عفونت در درون رخ می دهد. ))
علاج
در علاج نیش کژدم دستورات عمومی دفع سم را به کار ببر و جای نیش زده را نمک و گاورس بگذار و ببند! اما قبل از هرچیز باید جای نیش زده مکیده شود و شرط و شروط دستور مکیدن این حالات کاملا اجرا گردد و هرچه که درباره جذب سم از زخم ذکر شده است به کار گرفته شود.
داروهای تند مزاج و لطیف و التهاب آور را استعمال کن ! داروهای علاج نیش زدگی کژدم عبارتند از : صمغ انگدان ، سیر ، عاقر قرحا ، اناریجه – که از هر دارویی بهتر است – مغزرته نیز خوب است . رته همان فندق هندی است. فندق خودمانی هم خوب است.
گیاهی هست که بر زمین پهن می شود و مسافت یک وجب زمین را زیر پوشش قرار می دهد و مستدیر واقع می شود . رنگ برگ هایش به رنگ مرزنگوش شبیه است و شبیه ثمر درخت کنار گس مزه است . اگر این گیاه را با آب بخورند درد ناشی از نیش کژدم فوراً از بین می رود.