جانور شناسان پژوهشگر گویند : رتیل شش نوع دارد؛ اما در نامگذاری و تعریف حالات آنان اختلافاتی دارند.
1-بنابه فرموده یکی از طبیبان معتمد و جای باور ، نوع اول از جنس رتیلا ، نامش راوغیون ( راغیون – نسخه . ) است. راغیون شکلش گرد و مدور و رنگش انگوری است . منظورشان از رنگ انگوری رنگ مایل به سیاه است.
2-دومی را لوقوس گویند. از راغیون پهن تر است و آنهم گرد است. سه نوع بریدگی در اطراف گردنش دیده می شود . سری برجسته ، متخلخل و صاف دارد.
3-سومی اسمش مومیغوس ( مورمیغون – نسخه. ) است. در اندازه مورچه ای درشت ( عجروف است ). رنگ مورمیغوس خاکستری است و برجستگی های کوچک سرخ رنگ بدنش را پوشیده است و بویژه این سرخ خالهای کوچک در پشتش زیادند.
4- چهارمی ( سقیلیر وفقلون ( سقلیر و مقلون – نسخه . ) نام دارد. سر و تمامی بدنش سخت است و بالهای مانند بال مورچه بالدار دارد.
5- پنجمی سقیلیون ( سقو سقلیقون – نسخه. ) است. بدنش دراز و باریک است و بر بدنش و بویژه در سر و گردنش خالهای سیاه وجود دارد.
6- ششمی قرتوفو لقطیس ( قر یوقو اطلیس – نسخه. ) است. بدنش دراز و سبز رنگ است و زیر گردنش سوزن ماننده ای هست.
طبیبی که این اسامی را گفته است ، اثر نیش هر یک از این شش نوع را بیان کرده و چنانکه او می فرماید پیامد نیش کلیه انواع رتیلها یکی است و فرقی ندارند.
طبیبی دیگر می کوید که انواع رتیلها هر یک پیامد نیششان ویژگی به آن نوع دارد و اختلاف در اثرات نیش آنها هست. این طبیب که غیر از آن طبیب اولی است گوید : (( رتیل جانوری است شبیه به نوعی تار تنک که آن ر ا پلنگ گویند و مگس شکار می کند و انواع زیاد دارد. ))
جالینوس می فرماید : (( رتیلها دوازده نوعند و بدترین آنها رتیل مصری است. )) دوازده نوعی که جالینوس معرفی میکند به قرار زیر است :
1-رتیل قرمز رنگ که کاملا شبیه تار تنک بوده و شکلش گرد و مدور است.
2-سیاهرنگ دودی که آنهم شبیه تارتنک است.
3-خالدار پر از خالهای سیاه و سفید .
4-رتیل سفید شکم گرد و دهان کوچک.
5-نوعی هست که می درخشد ، پشت کوژ است و خطهایی درخشان بر پشت دارد.
6-رتیل زرد پرز و کرکدار.
7-رتیل رنگ مایل به سیاه و به اصطلاح انگوری که دهانش در وسط سر است ، پاهای کوتاه متمایل به عقب دارد و وقتی بخواهد نیش بزند بر پشت می خوابد و کمی مایع تر می پراند . این رتیل انگوری از آن انگوری که اسمش را قبلا ذکر کردیم نرم تن تر است.
8-رتیل مورچه سان که به مورچه می ماند ، گردنش قرمز ، سرش سیاه و پشتش سفید خالدار و به رنگ های مختلف است .
9-رتیل آلاکلنگی.
10-رتیل زنبوری که به زنبور سرخ می ماند.
جالینوس برای هر یک از این ده نوع خاصیت ویژه در نیش زنی و اثرات نیش آنها را ذکر می کند.
11-رتیل گاودانه ای ، که چون بسیار کوچک و گردگاودانه مانند است این اسم را برایش برگزیده اند. دهان کوچک ، شکم سرخ مایل به زرد و دست و پاهای سفید و پر از کرک دارد.
12-رتیل مصری- که اول ذکرش آمد- شکمش گنده ، سرش بزرگ است و شباهت به مگسی دارد که شبها پیرامون چراغ می گردد. که این رتیل مصری نام از انواع دیگر رتیلها بدجنس تر است.

نیش رتیل و اثراتش به طور عام
چنانکه در نامگذاریهای رتیل ها و در رده بندی آنها اختلاف نظرهایی هست ، همچنان در پیامد نیش آنها نیز اختلافاتی پیداست.
1-جالینوس می فرماید: (( نیش رتیل به اندازه نیش کژدم فرو نمی رود و به پی رگ نمی رسد و در اکثر حالات جای نیش سبز رنگ نمی شود. ))
2-طبیبی که اورا مورد اعتماد ذکر کردم و انواع رتیلها را شش گونه تعریف می کرد می فرماید: (( جای نیش هر شش نوع از رتیل ورم میکند و احیاناً جای نیش زده قرمز می شود و اکثراً به زرد مایل به سیاه و سبز می زند. جای نیش می خارد و گاهی ممکن است خارش به پیرامون های جای نیش برسد. و رخ می دهد که خارش تا ساقهای پا سرایت کند.))
3-طبیبان دیگری هستند که می گویند : (( ورم و برجسته شدن جای نیش رتیل زیاد نیست و التهاب هم ندارد. ))
آن طبیب مورد اعتماد ما اعتقاد دارد که نیش رتیل ممکن است بر اندامان پی آلوده و استخوانی اثر بگذارد. منظورش از این اندامان پی آلود استخوانی ، زانو ، کمر ، پشت و شانه ها است که اثر نیش رتیل سردی را احساس می کنند و این احساس سردی دوام می یابد. همو عقیده دارد که اگر نیش رتیل بر چنین اندامانی آید ، ممکن است حالت سرما بر سراسر بدن غلبه یابد و بدن به چندش و لرزش در آید.
گوید : (( درد بسیار شدید رخ می دهد ، رنگ نیش زده زر می شود ، خوابش نمی برد ، چشمهایش غیر طبیعی تر و نمناک می شوند و قطرات اشک پیاپی فرو می ریزند. در پایینهای شکم و بوژه در زهار احساس می کند که فراخناهایی رخ داده است. در این حالت طبیعت به کمک بیمار می آید و ماده آب مانندی را از راه قی و اسهال از بدن خارج می سازد؛ که گاهی ممکن است چیزی شبیه تار تارتنک در ماده بر آورده یا فروریخته شود. بیخ رانها و بیضه ها باد می کنند ، بند استخوان ها می ترنجند و به حالت تشنج در می آیند و به زحمت باز می شوند ، دل درد و دل به هم آمدن رخ می دهند.
عرق سرد از بدن می تراود و ممکن است سردردی روی نماید که به سردرد بیماران برسامی شبیه باشد. ))
طبیبان دسته دوم ( غیر از جالینوس و غیر از طبیبان مورد اعتماد ما ) بیشتر حاشیه می روند و می فرمایند (( از اثر نیش رتیل رنگ رخساره زرد می شود ، بدن احساس سنگینی می کند. ادرار می سوزاند و گاهی دشوار می آید و ممکن است تار تارتنک مانند با آن باشد. ذکر و زانو و زهار بسیار کشیدگی پیدا می کنند ، معده کش می رود ، زبان بند می آید یا به تته پته گفتن مبتلا می شود و درد و آزار شدید روی می آورد.))
طبیب مورد اعتماد – که اول یادش کردیم – می فرماید : (( از اثر نیش نوع ششمی ، یعنی قرطوفولقطیس یا قریوقو اطلیس که سبز رنگ و بدن دراز است و سوزن ماننده ای زیر گردن دارد ، معده زیاد به درد می آید ، تب لرزه شدید رخ می دهد و پرش و اختلال زیاد به بار می آورد. ))
همان طبیب درباره فرمود جالینوس و دیگران چنین توضیح می دهد که :
1-از نیش رتیل قرمز رنگ درد بسیار کم رخ می دهد و این درد کم نیز به زودی از بین می رود.
2،3-نیش نوع سیاه و نوع حالدار سفید و سیاه بسیار درد آور است ، نیش زده به حالت چندشو لرزش در می آید و در رانها احساس سنگینی می کند .
4-نیش رتیل سفید شکم گرد کوچک دهان درد کم دارد اما خارش می آورد ، شکم نیش زده سست می شود و درد می کند و شخص اسهال می گیرد.
5-نیش رتیل براق درد شدید همراه خارش به بار می آورد ، نیش زده به نوعی لرزش سبک مبتلا می شود ، احساس کرخی می کند ، سرش سنگین می شود و بدنش سست می گردد.
6-جای نیش رتیل انگوری مایل به سیاه بسیار درد دارد ، سراسر بدن سرد می شود ، نیش زده می لرزد و جسمش تیر می کشد ، کزاز دارد ، عرق سرد از جسمش می ریزد ، صدایش منقطع ( بریده بریده ) می شود ، سراسر بدنش بی حس می شود ، شکمش می آماسد ، ذکرش توهم می آید و تند می شود ، بر می خیزد و بدون اراده آب پشت می پراند. ادرارش تیره رنگ می شود.
7-رتیل سیاه رنگ دودی از توع بدجنس و پلید است . نیش زده معده اش به درد می آید ، پیاپی قی می کند ، پیاپی سرفه می کند ، سردرد می گیرد ، ادرارش بند می آید و مرگ سریع به دنبال دارد.
8-رتیل زرد کرکدار جای نیشش به شدت درد می کند ، نیش زده به لرزش و عرق کردن سرد مبتلا می شود ، شکمش باد می کند و ممکن است بمیرد .
یکی از طبیبان حاشیه رو درباره اثر نیش رتیل انگوری مایل به سیاه ، راجع به چگونگی برخاستن آلت تناسلی و توهم آمدن و تند شدن ذکر و آب پشت پراندن و کزاز و صدا قطع شدن بسیار زیاده روی می فرمود و چون فرمایشاتش زیاد جای باور نیست آنها را بازگو نمی کنم .
9-رتیل مورچه سان نیشش سلامت و بی خطر است و دردش بسیار کم است.
10-از نیش رتیل آلاکلنگی بدن نیش زده تاول می زند و زبان سنگین می شود.
11- از نیش رتیل زنبور سرخ مآب جای نیش ورم می کند ، کزاز رخ می دهد ، نیش زده خواب آلوده می شود و زانوهایش ناتوان می گردند.
12-رتیل گاودانه ای بد جنس است و پیامدهای نیش همانند پیامدهای نیش رتیل انگوری است.
13-رتیل مصری بسیار بدجنس و پلید است نیش زده اش سردرد شدید می گیرد و خواب آلودگی بر او چیره می شود و مرگ سریع در پی دارد.

علاج
علاج نیش رتیل همان علاج مشخصی است که در سایر نیش زدگی ها عمومیت دارد؛ یعنی باید قبل از هر چیز جای نیش مکیده شود وسم به خارج جذب گردد. جای نیش رتیل را آب شور و گرم بپاش ! پادزهرهای مذکور در علاج نیش کژدم همگی در علاج نیش رتیل نیز خوبند. در آبزن نشستن و حمام کردن ، در تسکین درد ناشی از نیش رتیل بهترین و سریع ترین علاج است و همینکه در آبزن نشستند درد از بین می رود. اگر از آبزن بیرون آمدند و درد دعوت کرد ، باز به آبزن پناه ببرند و هر ساعت آبتنی منند.