مساًله مهم و حیاتی در علاج کسی که سم خورده است زود به داد رسیدن و بی درنگ به علاج پرداختن است. همینکه کسی احساس کرد که سم خورده ، باید قبل از آن که تاثیر سم بدن را فرا گیرد و انتشار
یابد ، آب ولرم و روغن کنجد و روغن زیتون بخورد و خود را قی دهد و تا می تواند این کار را ادامه دهد. و اگر این داروی قی کردنی همراه با کمی شبت و بورک باشد بهتر است. همچنین خوب است اگر صمغ فیلزهره را در روغن زیتون و پیه غاز مخلوط کند و بخورد و قی کند.
در هر حال شخص مسموم هر دارویی را که باید بخورد و قی کند ، باید همراهش آب زیاد بنوشد. غذای زیاد تا ممکن است بخورد ؛ که اگر غذای زیاد بخورد ، حتی اگر قی هم نکند باز تا اندازه ای از اثر سم می کاهد و بر آن چیرگی می یابد.
اگر سم خورده چیزهایی را که باید بخورد و خورد و تا امکان داشت قی کرد ، بعد از قی کردن شیر به حد زیاد بنوشد که اثر سم را خنثی می کند و اگر شیر را نیز قی کند زیانی ندارد. اگر بزر گزنه ر ا با روغن حیوانی بپزند و بخورند و قی کنند ، سم با قی کرده و با مدفوع اسهالی از بدن بیرون می رود. بعد از این پاکسازی از بالا و پایین ، شیر بنوشند و اگر کره بخورند از شیر بهتر است.
آب پز بزر کتان بخورند خوب است.
پیه گداخته غاز در شراب شیرین ریزند و به هم زنند و بخورند.
آب خاکستر چوبِ تاک بخورند خوب است.
بعد از قی ، سم خورده لازم است که حقنه(تنقیه) شود. بویژه که اگر احساس کرد که درد ناشی از سم به پایین های بدن رسیده است حتما باید حقنه شود.
اگر پریشان حالی سم خورده را بیش از حد متوقع دیدی ،چیزهایی به وی بده که در آن واحدهم قی کند و هم اسهال شود. و در هیچ حالتی نباید از خوردن شیر غافل باشد.
اگر پادزهر موسوم به پادزهر گل مهر زده را تناول کند ، در خنثی کردن اثر سم بسیار خوب است. بویزه اگر از همان اوایل سم خوردگی این پادزهر را بخورد قی می کند و سم درسته با قی کرده بیرون می جهد.
اینک ترکیبات دارویی پادزهر گل مهر زده.
نسخه :
ثمر درخت غار دو مثقال ، گل مهرزده دو مثقال ، همه را در روغن زیتون بسرش و سم خورده از آن به اندازه یک عدد فندق بخورد.

اگر دانستی که سم خورده از دارویی مسموم شده که در گوهر سمی است ، مثرودیطوس ( میترادات ) ، تریاق ، داروی مشک و پادزهر تناول کند و آب گوشتاب و شراب بخورد.
باید سم خورده چیزهای خوشبو ( عطر ) استعمال کند ، جایش راحت و خنک باشد ، لباس خوشبو شده بپوشد ، عطسه کند ، دهانه معده اش را ماساژ دهند ، دهان باز کند و پف در دهانش دمند و زیاده موهای برچیدنی از بدنش برچینند.
خلاصه اینکه هر نوع سمی که مسموم را مبتلا کرده باشد داروی ویژه علاج خود را دارد.
در اینجا قسمتی از داروهای معالج سم ر ا می آوریم ، که برخی از آنها شدت اثر سم را کاهش می دهند و گوهر سم را متغیر می کنند ، مانند : شیر و پادزهر. برخی از آن داروها برای بیرون آوردن سم از بدن هستند ، مانند : گل مهر زده . و برخی دیگر برای مقابله کردن با تاثیر سم در بدن است ، مثلا کسی که کژدم نیشش زده است باید سر و شراب بخورد.
داروهایی که برای معالجه هر حالتی از مسمومیت خوب هستند
این نوع از داروها که مورد بحث ما است ، نمی گذارند اثر سم به قلب سم خورده برسد و عبارتند از : تریاق ، مثرودیطوس ، پادزهرها ، آنهایی که آزمون شده اند و نتیجه خوب داده اند ، گل مهر زده ، تریاق گل مهر زده و تریاق چهار گانه.
گویند برگ خرزهره و گل خرزهره سم خورده را از سم رهایی دهند. و گویند ثمر درخت عرعر در پادزهری نظیر ندارد و معرکه می کند.
داروی ترکیبی زیر برای خنثی کردن هر نوع سمی خوب است.
نسخه:
انگدان و بیخ انگدان هر یک یک درهم ، درمنه ارمنی دو درهم ، همه را در عسل بسرش و با آب سیب تناول شود ؛ که در منتها درجه بهره رسانی است.
بیخ گیاه بخور مریم را با شراب بخورند خوب است.
پونه و بزر شلغم هر دو خوبند.
قارچ چمنی به وزن دو درهم با شراب بخورند.
پر سیاوشان نیز خوب است.
پنیرک ، بزر پنیرک ، برگ پنیرک و آب پز پنیرک همه پادزهرند.
دارچین و مغز خرگوش را در سرکه شراب کنند و بخورند.
گند بیدستر یک مثقال با چهارده مثقال روغن زیتون مخلوط کنند و بخورند.
مشک چوپان پادزهر خوبی است.
خار سبز سه کوهه را بفشرند و آبش را بخورند.
بزر ترتیزک آبی از نوع گل سفید پادزهر است.
صمغ انگدان ، آب پز مریم نخودی ( اربه ) و آب پز کاشم همه پاد زهرند.
ثمر درخت سکبینه بیابانی پادزهری شگفت آور است.
اینک دارویی ترکیبی که ثمر سکبینه بیابانی در آن وارد است و پادزهر بسیار خوبی است.
نسخه :
ثمر سکبینه بیابانی ، گند بیدستر و برگ نی از هر یک یک جزء ، پیه هندوانه ابوجهل نه جزء . همه را در هم مخلوط کن و در هم بسرش و سم خورده به اندازه یک عدد فندق درشت از آن تناول کند.
گویند چیزهایی هست که از خاصیت ویژه ای که دارند در مقابل اثر سم مقاومت می کنند ؛ مانند راسوی بیابانی که بگیرند و ذبحش کنند و پوستش را بکنند و گوشت را تمیز کنند و در آفتاب خشکش کنند ، از نوع پادزهرهای بسیار قوی و تاثیر بخش است.