چاقی خارج از اندازه طبیعی و به افراط بلایی است نعوذُ بالله! زیانهایش بسیار و از این قرارند :
انسان بسیار چاق در حرکت کردن تنبل است ، نمی تواند سبک خیز باشد و نمی تواند مانند انسان عادی و طبیعی به کار خود برسد. چاقی و برهم متراکم شدن گوشت بدن فشار بر رگهای بدن می آورد و رگها را تنگ می گرداند و گدار حرکت و جریان روان بسته می شود. افراد بیش از حد چاق راه نفس کشیدن و هوای لازم بر کشیدن را ندارند یا بسیار کم دارند ، از این رو مزاج و روانشان فاسد می شود و باید همیشه بیم داشته باشند که خونشان در تنگنایی گیر کند. و شاید یکهو و نا خودآگاه رگی ترک برد و بگسلد و شخص چاق را به گورستان بفرستد و جشن و سوری برای مار و مور آماده گرداند. خون در تنگنا قرار گیرد یا نگیرد ، در هر حال افراد چاق نفس تنگند ، تپش دلشان غیر طبیعی است؛ که در چنین حالتی باید رگ زده شوند و خون از تن تهی کنند.
چاقان بسیار چاق در هر آن و زمانی ممکن است مرگ نابهنگام ه سراغشان آید.
روی هم رفته چاق بیش از حد که به سن رشد رسیده باشد برای مرگ نابهنگام آماده تر از غیر خودشانند. بویژه اگر هم از اوایل زندگی چاق پرورده شده باشند و به جوانی و سن رشد برسند مرگ در انتظارشان است. آنهایی هم که از اول و در زمان کودکی این گونه چاق شده اند که گوئی به کعبشان دمیده اند ، رگهایشان نازک و باریک و زیر فشار واقع شده اند. بسا آسان سکته ، فالج ، خفقان ، فساد معده و روده ، سوء تنفس ، غش کردن و تبهای بغرنج و شدید مهمان این بدن چاق می شود.
چاقان پا فراتر از گلیم خویش دراز کرده بر گرسنگی صبر ندارند و تشنگی را تحمل نمی کنند؛ زیرا گدار روان تنگ است. سوء مزاج سرد شدید دارند ، خونشان کم است و بلغمشان تا بخواهی هست. هرکسی به حدی بیش از حد معقول چاق شد ، حتما سرد مزاج است.
مردهای بسیار چاق – که سرد مزاجند – بچه دار نمی شوند ، آب پشتشان کم است. همچنین زنان بسیار چاق باردار نمی شوند ، و اگر باردار شوند بچه را می اندازند و آرزوی جماعشان بسیار کم است.
چاق مرد باشد یا زن ، اگر بیمار گردد مشکل معالجه می شود ، زیرا دارو به زحمت از رگها می گذرد و به جای درد می رسد. این افراد اگر بیمار می شوند به زودی احساس نمی کنند که بیمارند؛ زیرا نیروی حسه شان ناتوان است.
خونگیری از چاقان بیش از حد بسیار دشوار است و در اسهال دادن و اسهال گرفتنشان خطر هست. که ممکن است خلط درونی در آنها به حرکت درآید و از بر هم فشرده شدن رگها راه رجوع نداشته باشد و شخص چاق را به آن دنیا بفرستد.
هرگاه می خواهند کار کنند فوراً سست می شوند؛ زیرا گرمای سرشتیان ناتوان و جای گرمای سرشتی تنگ است. ما قبلا انسان نمونه ای در تندرستی را ذکر کردیم که باید میانگین بین چاقی و لاغری باشد. نه شور نه بی مزه. بویژه برای جوانان لاغری خوب نیست و چاقی بدتر از لاغری است.
کسی که اندامش متوسط است حتی اگر زیاد هم زحمت بکشد و خسته شود و از حرکت باز ماند ، از آنجا که نشانیهایی از رطوبت بدن دارد، باید نوید طول عمر را به وی بدهی.